Μάρτος, Ιβάν Πέτροβιτς

(Ivan Petrovich Martos, 1754 – 1835). Ουκρανός γλύπτης. Φοίτησε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Πετρούπολης, με δασκάλους τους Ρολάν και Ζιλέ. Από το 1773 έως το 1779 ο Μ. ήταν υπότροφος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Πετρούπολης στη Ρώμη, όπου μελέτησε και αντέγραψε γλυπτά της αρχαιότητας. Δέχτηκε μεγάλη επίδραση από τα έργα των Μπατόνι, Βιένα, Αλμπατσίνι και επέστρεψε στη Ρωσία ως φανατικός οπαδός του κλασικισμού. Αναδείχθηκε τεχνίτης της μνημειακής γλυπτικής, συνδυάζοντας αριστοτεχνικά τη δυνατή έμπνευση και την εξιδανίκευση των μορφών με τη συναρπαστική ζωντάνια. Η αυστηρή αρχιτεκτονική της σύνθεσης, η λεπτή απόδοση των μορφών και ο επιδέξιος συνδυασμός του υψηλού και χαμηλού ανάγλυφου, χαρακτηρίζουν τα επιτύμβια μνημεία της πρώτης περιόδου του Μ. Εξάλλου τα έργα της ώριμης περιόδου του εντυπωσιάζουν με την αυστηρά συγκρατημένη εκδήλωση των αισθημάτων και με την ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια των μορφών, που ενσαρκώνουν τα ιδεώδη της αρχαιότητας, της ανδρείας και του κάλλους. Από τα έργα του Μ. ξεχωρίζει το μνημείο των Κουζμά Μίιν και Ντμίτρι Ποζάρσκι (Μόσχα 1818)· σε αυτό το οικοδόμημα ο καλλιτέχνης απέδωσε με μεγάλη ένταση την πατριωτική έξαρση, που εκδηλώθηκε στον πόλεμο του 1812. Ο Μ. διετέλεσε καθηγητής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Πετρούπολης (1794-1835) και το 1814 έγινε πρύτανης. Η γλυπτική του άσκησε μεγάλη επίδραση στη διαμόρφωση της τεχνικής πολλών Ρώσων γλυπτών του 19ου αι.